Om het fietsen in de stad te stimuleren heeft de gemeente Lyon op een aantal kruispunten verkeersborden en verkeerslichten aangebracht die fietsers toestaan om onder bepaalde voorwaarden rood te fietsen. Een studie van het Franse kennisinstituut CEREMA heeft recent de effectiviteit en het effect op de verkeersveiligheid in kaart gebracht, vooral op kruisingen met tramlijnen.
Verkeersbord
Bij het verkeersbord M12 (zie hieronder) mogen fietsers op deze kruising door rood rijden in de richtingen die op het bord zijn aangegeven, nadat ze voorrang hebben gegeven aan andere weggebruikers, vooral voetgangers. Dit bord is in 2012 goedgekeurd voor rechtdoor en rechtsaf op T-splitsingen en in 2015 voor andere richtingen.
Foto: Ville de Lyon
Verkeerslicht
Het verkeerslicht R19, goedgekeurd in 2012, is een oranje knipperlicht met een fietsicoon en een pijltje in de richting waarin de fietser door rood mag rijden, mits ze voorrang geven aan andere weggebruikers. Het is vooral bedoeld voor kruispunten waar in de verkeerslichtcyclus niet speciaal met fietsers rekening is gehouden. In het experiment in Lyon zijn deze verkeerslichten ingezet op tramkruispunten.
Foto: CEREMA
Resultaten
De onderzoekers evalueerden het fietsgedrag op tien kruispunten met een verschillende inrichten met een video-analyse, vragenlijstonderzoek op locatie en verkeersveiligheidsindicatoren. Ze deden dit op drie momenten in de tijd: voor het aanbrengen van de borden of lichten, kort na het aanbrengen en zes maanden later.
Uit de resultaten blijkt dat fietsers de verkeerstekens vaak over het hoofd zien en ze ook niet zo goed begrijpen. Tegelijk ondersteunen de verkeerstekens bestaand gedrag, het verkeersbord M12 formaliseert het gedrag van fietsers die al door rood reden. Het verkeerslicht R19 lijkt een positieve impact op het fietsgedrag te hebben, vooral als fietsers gelijk op kunnen gaan met de tram of tijdens de overgang tussen fases. Het aantal niet-toegestane oversteken nam niet toe.
Er was geen significante verandering in de verkeersveiligheid nadat de verkeerstekens waren aangebracht en het aantal ongevallen nam niet toe. Vanwege de verwachte toename in het aandeel actieve modaliteiten is het verstandig om de verkeersstromen te blijven monitoren en zonodig de verkeerstekens aan te passen, zo stelt het onderzoeksrapport.
Europa
In andere Europese landen zijn vergelijkbare ontwikkelingen. In Wenen mogen fietsers op meer dan 300 locaties rechts afslaan bij rood licht. Over een vergelijkbare oplossing in Duitsland zijn positieve resultaten gepresenteerd op de vorige International Cycling Safety Conference. In België, waar fietsers al langer rechtsaf mochten slaan bij rood licht en rechtdoor mochten op T-kruisingen zijn recent meer verkeersborden goedgekeurd voor andere richtingen, vergelijkbaar met het M12 bord.
De expertgroep fietsinfrastructuur van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties heeft voorgesteld om een verkeersteken dat fietsers een vrijstelling geeft om door rood te rijden, op te nemen in de internationale conventie voor verkeerstekens. Dit kan helpen om de herkenbaarheid van dit soort oplossingen in verschillende landen te verbeteren.
Bron: European Cyclists’ Federation