Teun Uitdewilligen, Gert Jan Wijlhuizen en Matin Nabavi Niaki van SWOV legden tijden de workshop op het International Cycling Safety Conference negen internationale voorbeelden van fietsstraten voor aan 49 verkeersveiligheidsprofessionals, verdeeld over tien groepen, met de vraag de voorbeelden te verdelen over de categorieën ‘veiligst’, ‘er tussenin’ en ‘onveiligst’. Hierbij moesten zij er van uitgaan dat de volumes aan fietsverkeer en autoverkeer op elke fietsstraat gelijk zijn – de aanwezigheid en gedrag van gemotoriseerd verkeer is de belangrijkste factor voor verkeersveiligheid op fietsstraten. Het voorbeeld van een fietsstraat in Utrecht met rood asfalt en een middenstrook met klinkers scoorde het hoogst. Ook de fietsstraten in Kalmthout en het Finse Jyväskylä hoorden bij de veiligste. De onderzoekers vroegen daarnaast om bij elk voorbeeld één of twee argumenten te geven waarom het voorbeeld in die categorie thuishoorde. Op basis van deze argumenten identificeerden ze elementen in het ontwerp van fietsstraten die de verkeersveiligheid het meest beïnvloeden.
Breedte
De breedte van de fietsstraat werd het vaakst genoemd als argument. Ook uit de literatuur blijkt dat de breedte belangrijk is voor de objectieve en de subjectieve veiligheid van fietsstraten. Bredere straten nodigen gemotoriseerd verkeer uit tot meer inhalen en te hard rijden, op smallere straten gebeurt dat minder, maar blijven auto’s soms achter fietsers hangen wat ook tot een gevoel van onveiligheid leidt. Het effect van de breedte op de verkeersveiligheid hangt samen met het volume aan gemotoriseerd verkeer.
Autodeuren
Verder moet het uit het ontwerp vooral duidelijk zijn dat fietsers voorrang hebben op de fietsstraat en is een wegmarkering, bijvoorbeeld met geschilderde fietsen op het wegdek, belangrijk. Geparkeerde auto’s kunnen op verschillende manieren van invloed zijn op de verkeersveiligheid. Het vaakst genoemd werd het risico op een botsing bij het openen van een autodeur. Hier blijkt nog niet eerder wetenschappelijk onderzoek naar te zijn gedaan bij fietsstraten. Dit risico speelt bij fileparkeren naast de rijbaan. Waar auto’s naast elkaar geparkeerd staan is slecht zicht bij het achteruitrijden een risico. Ook de hoeveelheid geparkeerde auto’s heeft invloed op de veiligheid.
Hard rijden
Andere genoemde argumenten zijn te hard rijden door auto’s, veroorzaakt door breedte van de rijbaan en de afwezigheid van fietsvriendelijk ontwerp, aanwezigheid van borden waarop aangegeven wordt dat de ‘auto te gast’ is, het ontwerp van kruispunten en de kleur en de structuur van het wegdek.
Kennis fietsstraten
Deze studie is een aanzet tot meer kennis over de veiligheid van fietsstraten. Hier is nog maar weinig wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, in tegenstelling tot de veiligheid van vrijliggende fietspaden en fietsstroken. De
resultaten van de studie zijn in november 2024 gepubliceerd in een speciale editie van het wetenschappelijke tijdschrift Traffic Safety Research, gewijd aan de 11e
International Cycling Safety Conference in Den Haag in november 2023.