‘Het gaat om het vinden van een juiste balans tussen verkeersveiligheid en het zo lang mogelijk mobiel blijven’, zo wordt de doelstelling van het plan samengevat. Het kwam tot stand na consultatie van een groot aantal betrokken organisaties en richt zich vooral op de 75-plussers, omdat vanaf die leeftijd de kwetsbaarheid, het ongevalsrisico en mobiliteits- of bewegingsbeperkingen toenemen.
Het plan is opgesteld langs vier actielijnen die betrekking hebben op de infrastructuur, verkeersgedrag, vervoermiddelengebruik en de relatie met het domein zorg en welzijn.
Leeftijdsvriendelijke verkeersomgeving
Oudere automobilisten, fietsers, scootmobielers en voetgangers zijn gebaat bij meer tijd, ruimte, overzicht en zichtbaarheid. Het gaat dan om zaken als goede markering, goede verlichting, voldoende brede fiets- en voetpaden en veilige oversteekplaatsen. Daar zijn al verschillende handreikingen en publicaties over uitgebracht, maar die worden in de praktijk nog onvoldoende toegepast, constateert men.
Het CROW zal de bestaande handreikingen voor leeftijdsvriendelijk wegontwerp sterker onder de aandacht van wegbeheerders brengen, met speciale aandacht voor het verminderen van enkelvoudige fietsongevallen door leeftijdsvriendelijke ontwerpelementen toe te passen in de fietsinfrastructuur. Ook in het ASVV (Aanbevelingen Stedelijk Verkeer Voorzieningen) worden voorstellen over seniorvriendelijk wegontwerp opgenomen. De SWOV gaat onderzoeken welke aanvullende maatregelen nodig zijn rondom fietsveiligheid. Hier zal ook nadrukkelijk aandacht zijn voor oudere fietsers. En verder zal de Taskforce Verkeersveiligheidsdata werken aan de landelijke beschikbaarheid van veiligheidsindicatoren waarmee ook de veiligheid van 30 km/uur-gebieden - waar nog veel aan schort - kan worden aangepakt.
Verder werkt CROW aan verschillende uitgaven die zich richten op de veiligheid van voetgangers, onder meer via het platform Ruimtevoorlopen.nl.
Veilig verkeersgedrag
Ouderen zijn zich niet altijd bewust van hun beperkingen. Bewustzijn hiervan helpt ouderen bij het tijdig aanpassen van verkeersmiddel of verkeersgedrag. Naasten of professionals kunnen hierbij behulpzaam
zijn. Maar ook andere verkeersdeelnemers moeten zich meer bewust zijn van extra kwetsbare verkeersdeelnemers zoals ouderen. Daarbij speelt het programma Doortrappen een belangrijke rol. In april 2021 doen 12 provincies, een vervoerregio en 150 gemeenten mee. In 2021 wordt onderzocht bij welke externe organisatie het programma Doortrappen met ingang van 2022 duurzaam kan worden
geborgd.
Ook is meer aandacht gewenst voor veiliger (gebruik van) voertuigen die rekening houden met behoeften, beperkingen en vaardigheden van de gebruikers. Daarnaast zijn er compenserende aanpassingen, zoals een automatisch geschakeld voertuig of extra binnen- of zijspiegels. Ouderen zijn niet altijd bekend met de mogelijkheden. Voor oudere fietsers zijn er ook slimme oplossingen in ontwikkeling: een automatisch zakkende zadelpen, een ‘fiets airbag’, automatisch afremmen in bochten, e.d.
Het rapport schrijft verder dat - gebaseerd op de resultaten van een groot aantal internationale evaluatiestudies - berekend is dat er in Nederland jaarlijks 45 à 50 verkeersdoden en ongeveer 900 ernstig verkeersgewonden minder te betreuren zouden zijn als alle fietsers van 70 jaar en ouder een fietshelm zouden dragen. VVN voert campagne onder het motto “Met een helm op de e-bike? Dat spreekt voor zich”.
Ook airbags zouden de consequenties van een fietsongeval kunnen beperken; zowel auto-airbags die bij een aanrijding de voorruit afdekken als airbags die de fietser of voetganger op het lichaam draagt. Deze zogeheten ‘helm-airbags’ zien eruit als een sjaal die zichzelf bij een ongeval uitklapt om hoofd en nek te beschermen.
Subsidie OV-ambassadeurs
Professionals in het domein van zorg en welzijn hebben eveneens een rol in de verkeersveiligheid van hun oudere cliënten. I&W werkt aan een plan uit voor een betere landelijke ontsluiting van de informatie over
beschikbare aanpassingen, vervoersopties en kennismaking met vervoersalternatieven zoals openbaar vervoer. Daarbij zet men onder meer in op OV-ambassadors die ouderen wegwijs maken in het ov. In 2021-2022 komt het ministerie van I&W met een Specifieke Uitkering (SpUk) voor het stimuleren van de inzet van OV-ambassadeurs. Er loopt verder onderzoek naar de levenslijn ouderen met kantelmomenten en de nodige bijbehorende kennis en beschikbare interventies.