“Een opgevoerde e-bike of fatbike bestaat in juridische zin niet. Het gaat hier om een niet-gekeurde bromfiets, die onterecht als e-bike is verkocht of die na aanschaf is gemanipuleerd. Verkoop daarvan voor het gebruik op de openbare weg is verboden en het gebruik en het aanwezig hebben op de openbare weg zijn dat ook.” Zo licht minister Madlener in zijn
brief aan de Tweede Kamer het illegaal zijn van opgevoerde elektrische fietsen en fatbikes toe.
Stand van zaken
Inmiddels zijn er al een aantal acties tegen opgevoerde fietsen ondernomen. De
publiekscampagne ‘Het kan hard gaan’ is met het begin van het schooljaar van start gegaan. De Inspectie Leefomgeving en Transport
voert controles uit op verkopers en fabrikanten van voertuigen die op de markt worden gebracht als fatbikes maar in feite een ongekeurde bromfiets zijn. En het ministerie van IenW werkt aan wet- en regelgeving die de aanwezigheid verbiedt van hard- en software die controles kunnen beïnvloeden of bemoeilijken.
Minimumleeftijd
Aanvullende maatregelen, zoals een minimumleeftijd en een helmplicht, zouden volgens de minister moeten gelden voor alle fietsen met trapondersteuning omdat het juridisch ingewikkeld is om onderscheid te maken tussen fatbikes en ‘gewone’ elektrische fietsen.
Op 5 september heeft een stakeholdersbijeenkomst plaatsgevonden met als onderwerp de voor- en nadelen van de minimumleeftijd voor elektrische fietsen. Begin oktober verwacht de minister hiervan het rapport naar de Kamer te sturen. Omdat op basis van de Wegenverkeerswet nu alleen een minimumleeftijd voor motorvoertuigen kan worden geregeld, is er een wetswijziging nodig voor een minimumleeftijd voor e-fietsen. Die kan een doorlooptijd van twee jaar vergen.
Helmplicht
Het ministerie van IenW komt op korte termijn mijn een strategie voor de promotie van vrijwillig gebruik van de fietshelm, gericht op kinderen tot 12 jaar, forensen en ouderen. Ten aanzien van een mogelijke helmplicht haalt de minister enkele studies aan. De effecten op de verkeersveiligheid zijn groot: als alle fietsers een helm zouden dragen scheelt dat 50 verkeersdoden en 800 ernstig gewonden, zo heeft SWOV berekend. Nadeel kan zijn dat mensen minder vaak de fiets pakken, zoals blijkt uit eerdere buitenlandse studies. Maar het is de vraag of ook voor Nederland zal gelden omdat hier veel gefietst wordt. Een mogelijkheid is om een helmplicht tot 18 jaar in te stellen. Een wijziging in de regelgeving die daarvoor nodig is kan op 1 januari 2026 in werking treden.
Ongevalsrisico
In de brief stelt de minister verder dat er nog moeilijk iets te zeggen is over het ongevalsrisico met een fatbike. Het aantal ongevallen neemt zichtbaar toe maar er zijn nog geen cijfers over de aantallen fatbikes en de afgelegde kilometers. Ook maakt men bij de ongevalsregistratie nog geen onderscheid tussen fatbikes en andere e-fietsen.
Kamerdebat verkeersveiligheid
Op woensdag 11 september werden tijdens een tweeminutendebat over de verkeersveiligheid enkele moties ingediend over de aanpak van fatbikes, waaronder het instellen van een aparte voertuigcategorie voor fatbikes en een kentekenplicht voor elektrische fietsen. Vanuit de BBB kwam een voorstel voor geofencing: het instellen van een zone waarbinnen de topsnelheid van elektrische voertuigen via GPS, WiFi en/of Bluetooth tijdelijk verlaagd wordt. Deze technologie zit nog in de onderzoeksfase, in Amsterdam is hier begin dit jaar een proef mee gestart.
Binnenkort stemt de Tweede Kamer over de ingediende moties. De meeste moties raadde de minister tijdens het debat af.
Bronnen: Tweede Kamer, NieuwsFiets.nu