In opdracht van Fietsersbond en Bouwend Nederland heeft Sweco
een analyse gemaakt van de veiligheid van drukke fietsroutes in Nederland op basis van diverse databronnen, waaronder data over fietsintensiteiten van het Nationaal Dataportaal Wegverkeer, OViN en ODiN, de breedte en verharding van fietspaden en wegen uit de Basisregistratie Grootschalige Topografie, ongevalsdata uit BRON en kosteneffectiviteit van verkeersveiligheidsmaatregelen van SWOV. De analyse concentreerde zich op fietsroutes met meer dan 150 fietsers per dag op fietspaden en wegen met een snelheidslimiet van 50, 60 of 80 km/h.
50 km/h-wegen
Uit de resultaten bleek dat 50 km/h wegen binnen de bebouwde kom zonder vrijliggende fietspaden het grootste ongevalsrisico (ongevallen per voertuigkilometer) en de grootste ongevalsdichtheid hebben. Dit is te verklaren omdat de snelheidsverschillen op deze wegen groot zijn en er relatief veel kruispunten zijn. Het aantal kilometers 50 km/h-weg met gemengd verkeer is het grootst in de gemeenten Rotterdam, Den Haag en Amsterdam. Fietspaden hebben het laagste ongevalsrisico, maar de ongevallendichtheid is hier wel hoog door de hoge fietsintensiteit. Op 60 en 80 km/h-wegen ligt het ongevalsrisico hoger dan op fietspaden maar is de ongevallendichtheid laag omdat er weinig gefietst wordt en de intensiteit van het autoverkeer niet zo hoog is.
Fietspadbreedte
Bij fietspaden die smaller waren dan de richtlijnen van CROW voor fietspadbreedte ligt het ongevalsrisico hoger dan op bredere fietspaden. Dit is vooral het geval bij eenrichtingsfietspaden. Sweco maakte een overzicht van gemeenten waar fietspaden meer dan 1 meter te smal zijn. De gemeente Amsterdam voert de lijst aan met 183 km te smal fietspad, gevolgd door Rotterdam (100 km) en Groningen (60 km). De onderstaande kaart biedt een overzicht van het aandeel te smalle fietspaden op het totale areaal aan onderzochte wegen voor alle Nederlandse gemeenten.
Bron: Sweco (2025)
2,3 miljard
Een pakket aan maatregelen om drukke fietsroutes verkeersveiliger in Nederland te maken zou in totaal 2,3 miljard kosten. Om deze kosten te berekenen maakte Sweco gebruik van de
Menukaart van de investeringsimpuls verkeersveiligheid 2025-2030. Van dit bedrag zou 900.000 moeten gaan naar het afwaarderen van 50 km/h-wegen waar geen vrijliggend fietspad mogelijk is naar 30 km/h, wat tegelijk de meest kosteneffectieve maatregel is. Ruim 800.000 zou moeten gaan naar het verbreden van fietspaden en 400.000 naar de aanleg van vrijliggende fietspaden langs 50 km/h-wegen.
De totale baten van het uitvoeren van deze maatregelen zouden 9 miljard bedragen, door het voorkomen van 10.000 verkeersgewonden en 220 verkeersdoden in de komende 30 jaar. De grootste kosten zijn voor overheden in Zuid-Holland, Noord-Holland, Gelderland en Noord-Brabant, waar ook de meeste baten worden behaald.
Tweede Kamer
Op 3 juni overhandigen Bouwend Nederland en Fietsersbond
het rapport aan leden van de Tweede Kamer in Den Haag en roepen Kamerleden op dit rapport te bespreken tijdens het Commissiedebat Verkeersveiligheid op 10 juni en te investeren in fietsroutes om de veiligheid van fietsers te verbeteren. Arno Visser, voorzitter Bouwend Nederland: ‘Iedereen kent het onaangename gevoel van fietsen op een te smal fietspad waar auto’s langs scheuren. Dat voelt niet alleen onprettig maar het is vooral onveilig. Zeker vanwege de toegenomen drukte op de weg. Uit dit onderzoek wordt nu duidelijk dat een financiële investering verstandig is en ook levens spaart.’
Bron: Fietsersbond
Foto: DigiDaan