Veel gemeenten in Nederland hebben te maken met toenemende druk op de beschikbare fietsparkeerruimte. Dit leidt tot grote aantallen willekeurig geplaatste fietsen. Vooral in de binnensteden doet zich dergelijke parkeeroverlast voor, maar ook in woonstraten, winkelgebieden, bij ov-knooppunten, evenementen en op universiteitsterreinen. Te grote hoeveelheden fietsen op de verkeerde plek kan tot gevaarlijke situaties leiden. Politie en hulpdiensten raken bezorgd als er meerdere rijen geparkeerde fietsen doorgangen en vluchtroutes blokkeren. Daarnaast ziet de openbare ruimte er rommelig uit als deze bezaaid is met fietsen. En steeds vaker vragen bewoners en ondernemers zelf om extra stallingsruimte.
Het is vaak moeilijk om (structureel) extra fietsparkeerplekken te realiseren. Vooral waar de ruimte schaars is en zich met name op piekmomenten fietsparkeerproblemen voordoen, kan een tijdelijke of pop-up fietsenstalling een goede oplossing zijn. Diverse gemeenten zijn hiermee aan het experimenteren. Groningen, Amsterdam, Utrecht en Rotterdam hebben inmiddels de nodige ervaring opgedaan. De verschillende projecten zijn divers, zowel qua gebruikte techniek of soort parkeeroplossing, doelgroep, tijdstippen, locatie, handhaving en communicatie. Met krijtverf vakken op een marktplein markeren voor gebruik in de avond- en nachturen voor uitgaanspubliek in het weekend verschilt nogal van het inzetten van laad- en losplaatsen voor winkelend publiek overdag. En het telkens opnieuw neerzetten van hekken vergt veel meer inspanning (en dus kosten) dan een speciale lamp aan een lantaarnpaal die op bepaalde tijdstippen automatisch pop-up parkeerplekken markeert.
Voor deze brochure zijn de huidige pop-up fietsparkeerstallingen geanalyseerd. Hierbij is gekeken naar de aanleiding of problematiek, de gekozen oplossing, de effecten en de kosten. Hieruit zijn vier hoofdoplossingen gekomen. In welke situatie zijn ze geschikt? Welke inspanning moet je als gemeente leveren om deze te realiseren? En wat zijn de specifieke succesfactoren? De antwoorden op deze en andere vragen en de voorbeeldprojecten zullen gemeenten helpen te bepalen welke soort pop-up stalling bij de eigen situatie past. De openbare ruimte zelf en financiële middelen stellen hierbij uiteraard kaders.
We verwachten overigens dat er nog nieuwe varianten bedacht gaan worden, want pop-up fietsparkeren is een jong fenomeen. Dat is ook te zien in het taalgebruik. Termen als pop-up stalling, tijdelijke stalling, flexibel fietsparkeren (flexparkeren) en dubbel ruimtegebruik lopen soms door elkaar of overlappen. Met pop-up bedoelen we hier dat het van (tijdelijke) korte duur is, meestal een dagdeel. Tijdelijk is voor een iets langere duur, bijvoorbeeld als een straat openligt en een fietsenstalling niet bereikbaar is of om te kijken wat de effecten zijn van een eventuele nieuwe stalling. En bij de meeste pop-up of tijdelijke stallingen is sprake van dubbel gebruik, hoewel dat verderop als aparte oplossing wordt besproken. Ook kan een veranderde samenstelling van soorten (fiets)voertuigen in de toekomst aanleiding zijn om meer in te zetten op flexibele stallingsplaatsen. Denk aan de groeiende populariteit van de deelfietsen, e-scooters en mogelijk e-steps.