Met als grote inspirator Jan Gehl, ook in Nederland geen onbekende, en als motto ‘Making Cities for People’ weten ze het belang van de fiets in de stad duidelijk te verwoorden en in hun ontwerpen tot uitdrukking te brengen. ‘Want de fietsen is veel meer dan een vervoermiddel om van A naar B te komen’, zegt Louise Vogel Kielgast van Gehl, onlangs tijdens de Architectuurweek te gast op een symposium in Leiden over mogelijkheden om het fietsen in de regio naar een hoger plan (Bikemetropolis Leiden) te tillen.
Kielgast studeerde antropologie én stedelijke ontwikkeling en benadrukt dat de fiets bijdraagt aan de ‘democratische stad’. ‘In tegenstelling tot de auto maak je op de fiets oogcontact, je ontmoet bekenden onderweg en iedereen kan het. Als je dezelfde ruimte deelt, ontstaat als vanzelf een meer democratische samenleving. De fiets scoort niet voor niets hoog in lijstjes van favoriete steden, bijvoorbeeld als het gaat om het vestigingsklimaat.’

De fiets als ‘equalizer’
Louise Kielgast laat ook aan de hand van concrete voorbeelden zien hoe de fiets mensen verbindt. Een achterstandswijk aan in Norrebro werd bijvoorbeeld door een nieuwe fietsverbinding letterlijk en figuurlijk aansloten op de rest van stad en op de meer welvarende wijken. ‘De fiets is met recht een “equalizer”.’

Toch behoort Kielgast naar eigen zeggen niet tot een harde kern van believers. ‘Ik vind dat er altijd keuzevrijheid moet zijn om te kiezen voor de meest logische vervoerwijze voor een reis. En dan helpt het natuurlijk als je de fiets tot de meest logische keuze weet te maken. Daarbij is het volgens Kiesgast van belang om je te realiseren dat het belangrijkste motief (voor de Deense fietser in ieder geval) om te gaan fietsende de snelheid is. ‘Dus zorg voor korte verbindingen, zoals wij in Kopenhagen rond de haven hebben gedaan met extra fietsbruggen. En vooral: vraag het de fietsers zelf wat hun voorkeur heeft en ontdek zo tijdig nieuwe trends waar je op in kunt spelen. Dan zie je bijvoorbeeld dat de bakfiets in veel gezinnen al de auto vervangt. Dan kun je ook meer gerichte interventies doen. Want niet iedereen vraagt om dezelfde oplossing.’

Overdekte fietspaden
Met dat laatste is Steven Fleming - ook aanwezig op het congres- het eens. ‘Misschien willen fietsers eigenlijk toch wel overdekte fietspaden. Waarom gaan ze anders bij slecht weer in de bus zitten?’

Steven Fleming schreef onder meer de fietsbestsellers Cycle Space en Velotopia. Hij kan wel geplaatst worden onder de categorie believers en pleit voor een complete ommezwaai richting fiets. Weliswaar heeft hij waardering en bewondering voor de Nederlandse fietscultuur, maar – zo stelt hij ook: ‘de Nederlandse steden zijn ontworpen op het paard, waar de fiets als modern alternatief voor in de plaats is gekomen. Maar laten we niet vergeten dat ze niet zijn gebouwd op de fiets en dus zeker niet ideaal zijn.‘

In nieuw te bouwen woonwijken zal de fiets van begin af aan het uitgangspunt moeten zijn in het ontwerp, meent Flemming. Hij ziet volledig autovrije wijken voor zich, met een diameter van maximaal 15 km, zodat het nooit langer dan een half uur fietsen is naar een bestemming. Een beperkt aantal elektrische voertuigen zorgt vervoer voor mensen die niet kunnen fietsen. En niet alleen buiten, ook binnen gebouwen ziet hij ongekende mogelijkheden voor de ideale fietsstad. ‘Waarom niet via het fietspad het flat- of kantoorgebouw binnengaan of met de bakfiets de supermarkt binnenrijden’, zo suggereert hij met als illustratie fraai vergezichten van een per fiets toegankelijke bibliotheek.
Maar ook Flemming realiseert zich dat het zo’n beeld in de nabije toekomst nog niet haalbaar is. ‘Maar zo’n ideaal beeld laat wel zien waar we het vizier op moeten richten. ‘