Dat blijkt uit een benchmark voor dertig grote Nederlandse gemeenten opgesteld door CE Delft in opdracht van een coalitie van maatschappelijke organisaties.
Sommige gemeenten zijn een stuk verder met het bereiken van duurzame, actieve en gezonde mobiliteit dan anderen. De benchmark geeft scores in 3 categorieën: de effecten van mobiliteit op de omgeving; de huidige verdeling van verschillende vervoerswijzen (welk vervoersmiddel kiezen mensen het vaakst); en de voorzieningen en het beleid van de gemeente.
Minste overlast in Almere
In de categorie ‘Effecten op de omgeving’ is gekeken hoeveel klimaat- en gezondheidsschade de huidige manier van vervoer veroorzaakt in een gemeente. De schade die wordt veroorzaakt door luchtvervuiling, de uitstoot van CO2, ongevallen en geluidshinder kan worden uitgedrukt in euro’s (per inwoner per jaar).
Het verkeer in Almere, Middelburg, Zoetermeer en Delft geeft de minste schade voor haar inwoners. In Almere is de totale schade bijvoorbeeld 178 euro per inwoner per jaar, terwijl dit in Rotterdam, de gemeente met de hoogste schade door het verkeer, 307 euro is. Voor wat betreft de (gemonetariseerde) totaalscore van het effect van verkeer op de omgeving scoren Eindhoven, Leeuwarden, Rotterdam en Apeldoorn ondergemiddeld. De effecten van verkeers(on)veiligheid wegen hier relatief zwaar in mee, omdat het gemonetariseerde effect van verkeersslachtoffers groot is. Maar ook de uitstoot van CO?, NOx en fijnstof kan eraan bijdragen, dat een stad ondergemiddeld scoort. Dat geldt met name voor Apeldoorn en Leeuwarden, hetgeen veroorzaakt wordt door het feit, dat er relatief veel verkeer door de stad gaat.
Heerlen en Emmen achterblijvers
Als het gaat om de verdeling tussen vervoerswijzen is gekeken hoeveel procent van alle verplaatsingen niet met de auto, maar met duurzamere en actievere vervoerswijzen worden gemaakt, zoals wandelen, fietsen en het openbaar vervoer. Hier behalen Amsterdam, Groningen en Leiden de hoogste scores, gevolgd door Delft (hoog aantal treinkilometers) en Utrecht. In Amsterdam wordt bijvoorbeeld 75% van de verplaatsingen op een duurzame manier gemaakt. Heerlen (maar 12% fiets) en Emmen (vooral weinig lopen, namelijk maar13%), zijn hier de absolute achterblijvers. Ook Zoetermeer en Tilburg scoren laag. Opvallend is hier de matige score van alle Brabantse steden.
Goede fietsbereikbaarheid in Amsterdam
In de categorie voorzieningen en beleid scoort Amsterdam het beste, gevolgd door Utrecht en op wat meer afstand door Rotterdam. Hekkensluiters zijn Zoetermeer, Zaanstad en Alkmaar. Amsterdam scoort hoog op alle onderdelen (fietsen, lopen, OV, schone auto’s en parkeertarieven). Amsterdam blinkt met name uit op het gebied van de bereikbaarheid per fiets en OV in vergelijking tot de auto. Opvallend is de hoge klassering van drie van de grote steden, hetgeen lijkt te wijzen op een duurzame beleidsvisie en uitvoeringskracht, aldus de onderzoekers. ‘Ook is het ruimtegebrek en de luchtvervuiling in de grote steden het meest urgent, waardoor zij wellicht al eerder gedwongen waren om na te denken over andere inrichting van de openbare ruimte en duurzamere mobiliteit.‘
Middelgrote gemeenten zouden hun achterstand in expertise en capaciteit op de grote steden kunnen goedmaken door regionale samenwerking, aldus CE.