Belangrijk argument was volgens de juryvoorzitter Van Nieuwenhoven ‘dat in Houten de fiets echt centraal staat in het ruimtelijk beleid en het mobiliteitsbeleid. Al bijna 30 jaar lang slaagt Houten er in een aantrekkelijke stedelijke omgeving te creëren waar mensen graag wonen en verblijven.’ Bij de uitreiking riep Van Nieuwenhoven mensen vooral op om eens om kwart over acht ’s ochtends Houten te bezoeken. Dan is te zien dat kinderen massaal op de fiets naar school gaan en forensen in groten getale naar het station fietsen.
Wethouder Marianne Kallen (VVD) reageert verheugd: ‘We zijn heel trots.’ Ze vindt dat haar gemeente de titel toekomt. ‘We zijn de enige gemeente in Nederland die een stedenbouwkundig concept waarin de fiets het hoofdvervoermiddel is, consequent heeft volgehouden. Ook bij de Vinex-uitbreiding is daaraan vastgehouden.’
Het dorpje Houten groeide in de jaren tachtig van 9000 inwoners naar een gemeente van 33.000. Daarbij werd gekozen voor een stedenbouwkundig concept waar de auto altijd om moet rijden over de rondweg en de directe routes over fietspaden en fietsstraten naar het centrum gaan. Wethouder Kallen roemt de lef van ontwerper Rob Derks en de toenmalige gemeenteraad. ‘Zij hebben destijds voet bij stuk gehouden.’ Voor de Vinex-uitbreiding, waardoor Houten nu bijna 50.000 inwoners telt, werd gekozen voor dezelfde ontwerper en dezelfde principes.
Bewoners zijn over het algemeen tevreden over het concept, al wordt er wel eens geklaagd dat de route via de rondweg wel erg lang is. Bij bedrijven die zich in Houten vestigen duurt het ook vaak even voor zij het concept tussen de oren hebben, aldus verkeersambtenaar Herbert Tiemens.
Verbeteringen in het fietsklimaat in Houten zijn ook nog mogelijk. Voor Tiemens staan nu het buitengebied en de verbindingen met Utrecht op de nominatie om te worden verbeterd. Voor inspiratie zou hij wel eens in Zeeland willen kijken, gaf hij te kennen op het symposium. Waterschap Zeeuwse Eilanden heeft daar een aantal ‘fietswegen’ ingericht, fietsstraten buiten de bebouwde kom.
De fietsstadverkiezing komt voort uit de tweede ronde van het Fietsbalans-onderzoek van de Fietsersbond, waarin het fietsklimaat in 42 gemeenten werd doorgelicht. Eerder werden in 2000 en 2002 Veenendaal en Groningen tot fietsstad uitgeroepen.