Op 15 januari heeft minister Barry Madlener het rapport Fatbikes als een aparte voertuigcategorie gedeeld met de Tweede Kamer. Aanleiding voor het onderzoek was de op 11 september aangenomen motie voor een minimumleeftijd en helmplicht voor fatbikes. DTV onderzocht de mogelijkheden om in de wetgeving een aparte voertuigcategorie voor fatbikes te maken of aparte regels op te stellen voor fatbikes. Het adviesbureau sprak daarvoor met vertegenwoordigers van BOVAG, RAI Vereniging, Fietsersbond, Inspectie Leefomgeving en Transport, RDW, SWOV, TNO, politie en fatbikefabrikanten Brekr en Phatfour (beiden aangesloten bij convenant Veilige Fatbikes).
 
Brede banden
Een van de kenmerken waarop een fatbike te onderscheiden zou kunnen zijn van andere elektrische fietsen is een minimale bandbreedte. Maar dat kenmerk is makkelijk te omzeilen door banden te monteren die 1 mm smaller zijn, iets wat fabrikanten naar verwachting gaan doen als er een wettelijke categorie voor fatbikes komt. Daarbij komt dat de bredere banden de fatbike juist veiliger maken, waardoor het niet logisch is om op basis van dat kenmerk strengere wettelijke eisen te stellen.
“Ook voor nagenoeg alle andere kenmerken van de fatbike geldt dat de verkeersveiligheidsargumenten voor strengere regels ontbreken, dat strengere regels ook andere fietsen zouden raken, of dat ze makkelijk te omzeilen zijn”, zegt Hans Godefrooij, fiets en veiligheidsexpert van DTV en leider van het onderzoek. 

Tabel: Samenvatting bevindingen over fatbikekenmerken (bron: DTV (2024))


Wat is precies het probleem?
Het is dus niet goed mogelijk om in wetgeving onderscheid te maken tussen een elektrische fiets en een fatbike. Maar de vraag is ook of maatregelen die specifiek gericht zouden zijn op de fatbike daadwerkelijk een probleem oplossen. Hans Godefrooij: “Heel veel verkeersveiligheidsproblemen worden nu als “fatbike-probleem” op één hoop gegooid, terwijl ze in principe niks met het type fiets te maken hebben. Pas als we het met elkaar eens zijn welk probleem we precies willen oplossen, kan bekeken worden welke maatregelen het beste kunnen worden genomen.”
 
Handhaven
Het is volgens DTV wenselijk om meer feiten te verzamelen over de aard en de omvang van de problematiek rond te toenemende fietsongevallen. Zoals verschillen in risico’s tussen fietssoorten, gebruik en gebruikers. Pas dan kan men besluiten om bestaande regels beter te handhaven, of er extra regels nodig zijn en, zo ja, voor wie.
Wel kan men nu al handhaven op de verkoop en het gebruik van opgevoerde elektrische fietsen, want dit is wettelijk verboden. In feite zijn het ongekeurde bromfietsen.