Hellen Jennissen, fietsambtenaar bij de provincie Noord-Holland, kent het verhaal dat het subsidiegeld in haar provincie niet op zou gaan. Maar volgens haar ligt het wat genuanceerder. Jennissen: ‘Noord-Holland kent al een aantal jaren een reguliere regeling voor kleine infrastructuur, waar ook fietspaden uit gesubsidieerd worden. Deze regeling wordt deels ingevuld met rijksgeld en deels met provinciaal geld dat specifiek bedoeld is voor fietsprojecten. Tot ongeveer vier jaar geleden bedroeg het subsidiepercentage voor fietsprojecten 70%. Hiervan werd 50% uit de rijksmiddelen betaald en 20% uit de provinciale middelen. Op deze manier moesten wel heel veel fietsprojecten worden aangevraagd om de provinciale gelden uit te putten.’
Sinds een aantal jaren is de situatie veranderd, zo legt Jennissen uit. Er wordt nu 90% subsidie gegeven op fietsprojecten en daarnaast is het onderscheid tussen voormalig rijksgeld en eigen provinciaal geld voor fietsprojecten verdwenen. ‘De provinciale fietsmiddelen worden op deze manier al een aantal jaren uitgeput.’
Tegelijk streeft de provincie naar meer inhoudelijke sturing, aldus Jennissen. Voorjaar 2006 maakte de Fietsers¬bond op verzoek van de provincie Noord-Holland een overzicht van alle knelpunten op hoofdfietsroutes in Noord-Holland (binnen de bebouwde kom en interlokaal). Dat leverde in totaal 194 knelpunten op, waarvan er ruim 160 betrekking hadden op gemeenten en waterschappen. De provincie wil nu voorrang geven aan het oplossen van deze knelpunten. Maar de vraag is nog in hoeverre gemeenten staan te trappelen om hieraan mee te werken. Vanaf 2007 zouden dan veel gehonoreerde projectaanvragen op deze knelpunten betrekking moeten hebben. Of dat gaat lukken is nu nog niet duidelijk.

Friesland: sturend fietsbeleid komt op gang
De provincie Friesland verdeelt al langer het BDU-budget via een vaste verdeelsleutel over gemeenten. Die mogen zelf beslissen wat ze met het geld doen, al moet het binnen de landelijke BDU-regels wel aan mobiliteitsbeleid besteed worden. Administratief is de wijze van verdeling over gemeenten vorig jaar nog vereenvoudigd. Net als elders besteden ook de gemeenten in Friesland BDU-geld in aanzienlijke mate aan fietsprojecten.
In 2005 besloot de politiek extra geld vrij te maken voor fietsbeleid, in relatie tot de nieuwe fietsnota Fryslân Fytslân. Er werd een ‘Stimuleringsregeling fietsverkeer’ in het leven geroepen met een jaarlijks budget van circa € 600.000. Het budget werd de afgelopen jaren verdeeld over zes tot negen projecten, die met 40% gesubsidieerd werden.
De regeling kent voorwaarden die direct gerelateerd zijn aan de provinciale beleidsdoelen, zoals het stimuleren van fietsgebruik van en naar economische centra, het stimuleren van fietsgebruik in combinatie met andere vervoerswijzen, zoals trein/bus (ketenmobiliteit), en het op orde brengen van de inrichting van hoofdfietsroutes en fietssnelwegen uit het PVVP 2006.

Het extra geld is dus alleen voor specifieke fietsvoorzieningen beschikbaar. Dat is sowieso een rem op de aanvragen. Fietsambtenaar Greet Kluwer van Friesland merkte dat er de eerste twee jaar niet zo gek veel passende aanvragen binnenkwamen. ‘Begin 2007 wisten we nog niet hoe het dit jaar zou gaan. Maar nu hebben we ruimschoots voldoende aanvragen. We moeten zelfs gemeenten teleurstellen. Het lijkt er dus op dat er bij de gemeenten ook een gewenningsperiode nodig was. Men moest alles op orde krijgen om in het voorjaar voor deze fietsregeling subsidieaanvragen in te kunnen dienen.’
Greet Kluwer verwacht ook dat een ander probleem uit de eerste jaren vermindert, namelijk dat niet alle gehonoreerde projecten binnen het kalenderjaar konden worden afgerond omdat gemeenten beter op de nieuwe regeling anticiperen. Tot nu toe liepen planningen vaak uit en konden verstrekte subsidies daardoor niet maximaal worden opgemaakt.

Eigen provinciale doelen
Zowel Noord-Holland als Friesland hebben dus ten aanzien van fietsbeleid eigen doelen ontwikkeld die zij met voorrang gerealiseerd willen zien. De (extra) subsidiegelden zijn daar een instrument voor.
Geconcludeerd kan worden dat gemeenten dan soms een aanloopperiode nodig hebben. Daarnaast zal de belangstelling voor de subsidieregeling afhangen van de aantrekkelijkheid (het subsidiepercentage) en de mate waarin gemeenten de provinciale doelen delen. En dat leidt weer tot de conclusie dat het succes van een zeer gerichte sturende regeling vooral afhangt van de manier waarop in de voorbereidingsfase gemeenten zijn betrokken bij de ontwikkeling van doelstellingen.