Heel het fietsnetwerk ‘senior-proof’ maken, dat zou het mooiste zijn, maar dat kost veel tijd, geld, en ruimte. Wat nu als we beginnen met een aantal routes en deze propageren bij de doelgroep. Dat is het idee van Relaxte Routes, in 2018 genomineerd voor de Innovatieprijsvraag van de Tour de Force. Relaxte Routes zijn prettige routes, liefst langs groen, water of stadsschoon, die op details goed, ‘senior-proof’, zijn.
Karin Broer en Marjolein de Lange hebben in opdracht van de gemeente Amsterdam dit concept uitgewerkt voor de hoofdstad. Hierbij is ook steeds de doelgroep, oudere fietsers, betrokken via een enquête en bijeenkomsten.
In de eerste fase van dit project kon de -voor sommigen verrassende- conclusie worden getrokken dat zelfs in Amsterdam Relaxte Routes te vinden zijn. Met input van de doelgroep, en kennis van de stad werd een netwerk geschetst waarin voor ouderen belangrijke bestemmingen werden verbonden over mooie prettige routes. In de tweede fase zijn drie routes tot op wegvak/kruispuntniveau onderzocht.
Vergevingsgezindheid
Op grote lijnen zijn de drie routes nu al aan te bevelen bij de oudere doelgroep, aldus de onderzoekers. Het zijn aantrekkelijke routes, met weinig autoverkeer, veel langs water, langs verrassende architectuur, door groen. Maar op detailniveau blijken er nog flink wat opmerkingen te maken, ook al zit senior-proof net als bij veel andere gemeenten wel in de gemeentelijke beleidsuitgangspunten.
Verbeterpunten hebben voor een belangrijk deel te maken met vergevingsgezindheid. ‘Veel paaltjes zijn weggehaald, maar de paaltjes die er nog staan zijn lang niet altijd goed vormgegeven. Randen verdienen meer aandacht. Op veel plekken zijn er nog haakse randen langs fietsroutes. En juist in delen van de stad waar extra is geïnvesteerd in kwaliteit van de openbare ruimte (IJburg, Centrum) is gekozen is voor hoge stoepranden.
Verder kan de leesbaarheid van het routeverloop op veel plekken beter. Soms zijn er onverwachte versmallingen die ook nog slecht zichtbaar zijn, bijvoorbeeld omdat ze liggen in de schaduw van een viaduct. Met markering is dat relatief goedkoop te verbeteren.’
Buffer om fouten te maken
Een ander belangrijk punt voor relaxt fietsen is ruimte. Bij kruispunten moet er voldoende ruimte zijn om je prettig en veilig op te kunnen stellen. Karin Broer: ‘Voldoende ruimte biedt ook een buffer om eventuele foutjes op te vangen, iets wat kwetsbare oudere fietsers extra nodig hebben. En wegvakken moeten natuurlijk voldoende breed zijn om zonder stress ander verkeer tegen te komen. Op sommige routes met gemengd verkeer schort het daaraan, zeker als er langs beide kanten auto’s geparkeerd staan.’
Ruimte is een schaars goed in een drukke stad. In het project zijn er voor tien concrete plekken verbetervoorstellen gedaan. Vaak blijkt het toch mogelijk ruimte te vinden voor steunpunten, ruimere bochten en meer breedte, bijvoorbeeld door rijbanen te versmallen of tram en auto samen te voegen. Amsterdam past dat soort maatregelen ook al geregeld toe.
Een belangrijk aandachtspunt voor de toekomst: fietsinfra moet berekend zijn op een groeiend aantal fietsers, waaronder ook een groeiend aantal oudere fietsers.
Marjolein de Lange: ‘In elke gemeente zijn relaxte routes te vinden. Rustige aantrekkelijke routes die met een aantal quick wins echt Relaxte Routes kunnen worden. Dergelijke routes onder de aandacht brengen kan ervoor zorgen dat ouderen met plezier en veilig blijven fietsen. Een verstandige routekeuze past ook goed in Doortrappen, de gedragscampagne van het ministerie van I&W voor oudere fietsers.’