Met dit onderzoek trachtten we de volgende kenmerken in kaart te brengen:
Wat zijn kenmerken van gemotiveerde fietsers? (persoonsprofiel)
Wat zijn kenmerken van ambassadeurs? (ambassadeursprofiel)
Wat zijn de werkzame ingrediënten binnen succesvolle projecten? (projectprofiel)
De 1783 deelnemers kwamen uit verschillende regio's en deden mee met verschillende fietsstimuleringsprojecten. Hieronder vind je een overzicht van de deelnemende regio's en de bijbehorende fietsstimuleringsprojecten:
Almere Electric Freeway
Brabant B-riders
Maastricht Maastricht Bereikbaar:
Burn Fat Not Fuel Utrecht
Verschillende werkgeversregelingen Rotterdam De Verkeersonderneming: Tweewielerkortingsregeling
Middels een online vragenlijst beantwoordden de deelnemers slider-vragen. Zo verzamelden we veel kwantitatieve data, waarmee we de relatie tussen verschillende factoren onderzochten. Welke kenmerken correleren met elkaar? En welke kenmerken zijn belangrijker dan andere? Naast de slider-vragen stelden we ook een aantal open vragen. Zo gaven deelnemers antwoord op de vraag waarom ze ooit zijn gaan deelnemen, waarom ze nog steeds deelnemen en wat redenen zouden zijn om te stoppen. Tot slot namen we twaalf verdiepende interviews af.
Algemene conclusies
(Oud)deelnemers zijn erg postitief over hun fietsstimuleringsprogramma. Alle fietsstimuleringsprogramma's krijgen hoge rapportcijfers van de (oud)deelnemers. Gemotiveerde fietsers blijken niet wezenlijk te verschillen van minder gemotiveerde fietsers. Hetzelfde geldt voor ambassadeurs: zij verschillen niet wezenlijk van deelnemers die het fietsstimuleringsproject minder snel zou aanraden.
We concluderen dat projectkenmerken veel belangrijker zijn dan persoonseigenschappen bij het creëren van ambassadeurs en gemotiveerde fietsers.
Conclusies over ambassadeurs
Als de informatieverstrekking en het aanmeldproces van een fietsstimuleringsprogramma helder zijn, zijn deelnemers vaker bereid om anderen het programma aan te raden. Daarnaast moeten de deelnemers het gevoel hebben dat ze hun beloning snel ontvangen en dat ze goed geholpen worden als er vragen zijn. Ambassadeurs sturen graag een uitnodiging door naar hun collega's, maar liever niet naar hun familie of vrienden. Iemand persoonlijk aanspreken doen de meeste ambassadeurs ook liever niet. Een format voor een uitnodiging per mail kan ambassadeurs helpen om andere deelnemers te werven.
Effectieve ingrediënten in succesvolle fietsstimuleringsprogramma's
ebruiksvriendelijkheid en goede informatievoorziening zijn erg belangrijk voor een succesvol project. Daarnaast zorgt het geven van feedback ervoor dat deelnemers het project beter volhouden. Deelnemers geven zelf aan graag feedback te ontvangen over het bij elkaar gefietste geld. Onbewust heeft feedback over spaarpunten meer invloed op het volhouden van het gewenste fietsgedrag tijdens het project. Ongeacht de precieze hoogte van de beloningen, geven alle deelnemers aan de ontvangen beloning passend te vinden. Deelnemers zien weinig verschil in fietsen voor veel kleine of enkel grote beloningen. Wanneer deelnemers het gevoel hadden hun beloningen snel te ontvangen, geven ze hele hoge rapportcijfers. Houd bij het selecteren van je beloningen het volgende in gedachten: Spaarsystemen kunnen effectiever zijn dan geld ontvangen. Bij kleine geldbedragen heb je namelijk vaak niet door dat het overgeschreven wordt. Sparen voor een gewild concreet product of voor een ervaring geeft de beste resultaten.
Expliciete motieven en weerstanden
Deelnemers noemen "actief zijn" en "buiten zijn" het meest als motief voor fietsen. Fietsen helpt mensen te ontspannen en zorgt ervoor dat ze zich gezond voelen. Beloningen worden nauwelijks genoemd als reden om deel te gaan nemen en verdwijnt helemaal van de lijst wanneer we vragen naar redenen om mee te blijven doen met het project. Kosten besparen - zoals het vermijden van parkeerkosten of de tweede auto weg kunnen doen - is wel een belangrijk motief. Dit heeft te maken met het fenomeen verliesaversie: iets verliezen vinden we erger dan dat we het leuk vinden iets te krijgen. Deelnemers geven aan pas te stoppen met het project als ze fysiek niet meer in staat zijn om te fietsen of als de apparatuur het niet goed doet. Deelnemers ervaren de omstandigheden in de winter als een drempel om te gaan fietsen. Het is belangrijk om naar echt gedrag te kijken om erachter te komen of er in de winter ook echt minder gefietst wordt. Als dit zo is, is het verstandig om voor de winterdagen goed te communiceren welke fietsroutes ook in de winter goed begaanbaar zijn (dankzij strooiwerk en goede verlichting).
Op basis van het onderzoek geven we de volgende aanbevelingen: Geef feedback. Werk met spaarsystemen in plaats van (alleen) met geld. Zorg ervoor dat deelnemers gemakkelijk de benodigde informatie kunnen vinden. Als je een website hebt, zorg er dan voor dat deze gebruiksvriendelijk is. Als je een app gebruikt, zorg er voor dat deze goed werkt en gebruiksvriendelijk is. Help ambassadeurs met het werven van nieuwe deelnemers met makkelijk door te sturen informatie, gericht op hun collega's. Focus op het vergroten van motivatie en minder op het wegnemen van weerstand. Zorg dat mensen zich gemakkelijk kunnen aanmelden. Deel beloningen op tijd uit en laat mensen ervaren dat dit snel gebeurt.