In het kader van het Europese project CHIPS (Cycle Highway Innovations for smarter People transport and Spatial planning) heeft Breda University of Applied Sciences met haar regionale partners gemeente Tilburg, regio Hart van Brabant en provincie NoordBrabant onderzoek gedaan naar ‘wayfinding’ op snelfietsroutes. In de brede zin van het woord is ‘wayfinding’ de gehele combinatie van virtuele, mentale en fysieke vindbaarheid en leesbaarheid van een snelfietsroute. Dit specifieke onderzoek richt zich op wayfinding in enge zin waarbij de fysieke leesbaarheid - die het mogelijk maakt voor een fietser op een eenvoudige en comfortabele manier zijn of haar weg te vinden - centraal staat. Door middel van een praktijktoepassing van twee wayfindingsconcepten op de snelfietsroute F261, Tilburg – Loon op Zand – Waalwijk is gekeken naar de mogelijke bebording, wegmarkering en belijning. Het betrof het concept plus en het concept snel.
Het concept plus vertoont gelijkenis met de vigerende richtlijnen, aangevuld met vooraankondigingsborden (borden voor een beslispunt) en routevervolgborden (borden na een beslispunt of op lastige situaties waar extra bevestiging gewenst is). Het concept snel is vormgegeven vanuit een optimaal gebruikersperspectief. Door de toepassing van zowel kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden is de beleving van de wayfindingsconcepten getoetst op onder andere comfort, herkenbaarheid, veiligheid, de toegevoegde waarde van bebording en zichtbaarheid. De belangrijke conclusies uit het onderzoek zijn:
- Beide nieuwe bebordingsconcepten worden beter beoordeeld dan het vigerende bebordingssysteem.
- Aanpassen, aanvullen en verbeteren van het huidige bebordingssysteem voor fietsbewegwijzering dragen positief bij aan de herkenbaarheid van de route als snelfietsroute. Met enkel de toepassing van nieuwe bebording en zonder infrastructurele aanpassingen aan de route associëren mensen de route sneller met een snelfietsroute.
- Het gebruik van kleur, vorm, contrast en aanvullende herkenbare logo’s en/of nummers op de bewegwijzering spelen een belangrijke rol in de verbeterde beoordeling, zichtbaarheid en herkenbaarheid. De vooraankondigingsborden en routevervolgborden van de beide concepten worden binnen het eigen concept als beste beoordeeld, waarbij de locatie, bordhoogte en zichtbaarheid een belangrijke rol spelen bij de beoordeling.
- Aanvullende oriëntatieborden zoals een netwerkplattegrond of routevork helpen fietsers zich beter te kunnen oriënteren op de snelfietsroute. Ten aanzien van deze borden zijn nog een aantal concrete verbetersuggesties uit de studie gekomen, zoals het toevoegen van afstanden.
- Het gebruik van routeaanduidingen zoals grondmarkeringen kan de herkenbaarheid en wayfinding op snelfietsroutes aanvullen en positief verbeteren, maar het is nog de vraag in hoeverre deze grondmarkeringen borden kunnen vervangen.
- Toegepaste alternatieve (groene) belijning voor snelfietsroutes vergroot de totale beleving (rijcomfort, wegbeeld, wayfinding en veiligheid) van fietsers op de snelfietsroute. Aanvullend onderzoek is gewenst om het effect op langere segmenten/ gehele route te kunnen toetsen. Hierbij dient de nadruk te liggen op wayfinding, herkenbaarheid en veiligheid.
De algemene conclusie is dat aanpassingen aan het huidige fietsbewegwijzeringssysteem voor een betere beleving van fietsers op een snelfietsroute zorgen. Er zijn nog enkele aanvullende onderzoeksvragen uit het onderzoek naar voren gekomen die op de agenda gezet worden. Daarnaast zijn er optimalisaties mogelijk op het gebied van bordontwerp, routebevestiging, grondmarkering en belijning. Voor een optimale wayfinding op snelfietsroutes heeft het de voorkeur de samenhang en combinatie van deze te toetsen.
Ten behoeve van de ontwikkeling van een Nederlandse standaard voor snelfietsroutebewegwijzering is het van belang de geconstateerde aandachtspunten nader te onderzoeken. Daarbij worden de uitgangspunten van de vigerende richtlijnen naast de onderzoeksresultaten gelegd en wordt met een detail uitwerking van varianten van de borden gekomen tot een variant die opgenomen kan worden in de richtlijnen. Daarnaast is het in een vervolgstudie goed om het beheers- en onderhoudsaspect, de uitvoerbaarheid, de materiaalkosten en -kwaliteit mee te nemen voor een duurzame implementatie.