De Staat van de Verkeersveiligheid 2024 analyseert de ongevalsgegevens over 2023 gebaseerd op diverse bronnen. Uit cijfers van het CBS bleek in april al dat het totaal aantal verkeersdoden in 2023 (684) lager was dan in 2022. Het aantal fietsdoden bedroeg 270. In de afgelopen 10 jaar steeg het aantal fietsdoden gemiddeld met 5 procent per jaar. In bijna alle leeftijdsgroepen nam het aantal fietsdoden toe, het meest onder zeventigplussers. Van de ernstig fietsgewonden was ruim tweederde zestig jaar of ouder. Maar vergrijzing is niet de enige oorzaak van de toenemende ongevalscijfers, ook infrastructuur en gedrag spelen een rol.
Bron: (SWOV, 2024)
Auto en elektrische fiets
Bij een dodelijk fietsongeval was de auto de belangrijkste tegenpartij. Dit aantal was in 2022 en 2023 veel hoger dan in de jaren daarvoor. Op de tweede plaats staan eenzijdige fietsongevallen zonder tegenpartij. Van de ernstig fietsgewonden had 82 procent een ongeval waarbij geen motorvoertuig betrokken was.
Tenminste 43 procent van de fietsdoden en 17 procent van de ernstig fietsgewonden reed op een elektrische fiets. Deze cijfers zijn vermoedelijk een onderschatting omdat het niet altijd wordt geregistreerd op welk type fiets iemand reed.
Gemeentelijke wegen
In het algemeen constateert SWOV een stijging in het aantal verkeersdoden op wegen met een snelheidslimiet van 30 of 50 km/h binnen gemeenten. Het aantal ernstig gewonden binnen de bebouwde kom is de afgelopen tien jaar met 12 procent per jaar gestegen. De meeste ernstig verkeersgewonden vielen vooral binnen de bebouwde kom.
Risico en gedrag
Het risico om te overlijden of ernstig gewond te raken in het verkeer is gedaald ten opzichte van 2022 maar is hoger dan 2019. Het risico voor gemotoriseerde tweewielers is veruit het hoogst, gevolgd door fietsers. Tachtigplussers lopen veruit het grootste risico in het verkeer maar dit risico is in 2023 wel flink gedaald.
Uit de resultaten van een nieuw periodiek vragenlijstonderzoek van Rijkswaterstaat naar gedrag in het verkeer bleek dat 39 procent van fietsers toegeeft wel eens met teveel alcohol op de fiets te zijn gestapt. Onder automobilisten is dit 9 procent. Tweejaarlijks onderzoek van Interpolis liet zien dat 64 procent van de fietsers in 2023 wel eens een mobiele telefoon gebruikte tijdens het fietsen. Dit aandeel stijgt. Ongeveer 4 procent van de alle fietsers droeg in 2023 een helm, zo blijkt uit metingen. Bij elektrische fietsers was dit ongeveer 8 procent.
Maatregelen
Om het aantal verkeersslachtoffers terug de dringen zijn maatregelen om de fietsveiligheid te vergroten het belangrijkst. SWOV noemt daarbij het vergevingsgezind maken van de volledige fietsinfrastructuur, het ombouwen van onveilig ingerichte 50 km/h-wegen in de bebouwde kom naar 30 km/h-wegen, meer gebruik van de fietshelm en handhaving van gedrag zoals drank- en telefoongebruik.
Bron: SWOV