Bij een AFAC komen de fietsen binnen waarvan de eigenaar niet meer op komt dagen (weesfietsen) en fietswrakken, die niet meer rijden. Ook komen er door de politie in beslag genomen fietsen binnen. Bij AFAC’s worden dergelijke fietsen uiteindelijk vernietigd óf weer opgeknapt en verkocht. Daarvoor zijn procedures ontwikkeld die moeten voorkomen dat een eigenaar achteraf alsnog verhaal komt halen. Gevonden fietsen gaan daartoe door een proces van identificatie volgens een ‘trechtermodel’. Eerst worden wrakken en bruikbare fietsen van elkaar gescheiden. Dan registreert men de fietsen en vindt controle op diefstal plaats. Daarna wordt die fiets 120 dagen opgeslagen. In die tijd kan een eigenaar zich eventueel melden.

Een AFAC is lokaal of regionaal op te zetten. Lokaal richt de AFAC zich op de behandeling van de fietsen uit één enkele gemeente. De financiering en de faciliteiten worden door deze gemeente geleverd. Tilburg en Zwolle zijn voorbeelden van gemeenten met een solitaire AFAC. Bij AFAC IJmond werkt een aantal gemeenten samen, namelijk IJmuiden, Velzen, Beverwijk en Heemskerk. En AFAC Amsterdam is een voorbeeld van een verzorgingsgebied binnen een politieregio (Amsterdam-Amstelland).
De zogenaamde ‘Hydra’ is een vorm waarbij gekozen wordt voor een centrale AFAC met een aantal lokale AFAC’s. Er is dan een aantal kleinere basisstations dat werkt onder eigen naam. Daar registreert men de fietsen en slaat ze voor 14 dagen op. Dan brengt men de fietsen naar de grotere centrale waar ze nog tot 120 dagen worden opgeslagen en vervolgens verwerkt. Bij deze vorm hoeft men geen grote terreinen aan te houden, omdat de fietsen maar voor korte termijn op het basisstation staan voordat ze naar de centrale AFAC gaan. Deze vorm is nog niet in de praktijk gebracht.
Tenslotte kan men ook denken aan een AFAC ‘light’. Dat is een model geschikt bij kleinere aantallen fietsen. Na registratie en controle volgt een bewaartermijn van 14 dagen. Daarna gaat de fiets naar AFAC Nederland die voor verdere verwerking zorgt. De service aan de burger is dan minder. De fiets staat weliswaar 120 dagen te wachten op mogelijke teruggave maar dat gebeurt voor grotendeels niet in de eigen gemeente.

Om een AFAC op te zetten moet men een aantal stappen doorlopen. Vaak moet men de APV aanpassen en men moet een zorgvuldig communicatiebeleid richting burgers ontwikkelen. En de AFAC-methodiek is niet zelf financierend. Er moet geld bij. Zeker in de beginfase, wanneer alles nog moet worden aangeschaft en opgezet. Er zijn verschillende geldstromen denkbaar, aldus het Centrum Fietsdiefstal. Bijvoorbeeld vanuit Openbare Orde en Veiligheid met de nadruk op fietsdiefstal. Of vanuit Stadsbeheer, met de nadruk op weesfietsenproblematiek. Ook Sociale Zaken en Werkgelegenheid kan bijdragen, met de nadruk op re-integratie.