Sinds 2014 worden gegevens van patiënten die zijn behandeld na een fietsongeval op de SEH van het Universitair Medisch Centrum Groningen geregistreerd in een database. Traumachirurgen analyseerden gegevens uit deze database over ongevallen met een elektrische fiets of klassieke fiets die plaatsvonden bij volwassen patiënten in de periode juli 2014-mei 2016.
Van de 475 slachtoffers reden er 107 op een e-fiets. De e-fietsers bleken vaker meerdere verwondingen te hebben en ze raakten ernstiger gewond dan klassieke fietsers. Ze hadden ernstiger schedel-hersenletsel en ernstiger letsel van het gezicht en benen en armen. Tevens werden e-fietsers vaker en langer opgenomen in het ziekenhuis en vaker geopereerd.
Belangrijk verschil tussen beide groepen betreft de leeftijd. De gemiddelde leeftijd van e-fietsers en klassieke fietsers was respectievelijk 65 en 39 jaar. De onderzoekers hebben twee groepen uit het bestand geselecteerd die qua leeftijd en andere kenmerken zoveel mogelijk overeenkomen.
En dan blijkt er geen verschil te zijn tussen e-fietsers en gewone fietsers als het gaat om de ernst van verwondingen en daarmee samenhangende aspecten als opnameduur e.d. Wel raakten e-fietsers tweemaal zo vaak meervoudig gewond (20 vs. 10 %). En bij e-fietsers was de ernst van hoofdletsel hoger. In het onderzoek is niet meegenomen hoeveel kilometers fietsers en e-fietsers afleggen.
Uit ander onderzoek, onder andere van het Fietsberaad, is bekend dat e-fietsers zo’n 70 procent meer kilometers maken dan gewone fietsers. En dat dit bij oudere fietsers nauwelijks minder wordt. Voor de gewone fietser geldt dat men juist minder kilometers aflegt naar mate de leeftijd stijgt.
De onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Groningen pleiten op basis van hun resultaten voor preventieve maatregelen. Momenteel wordt lokaal in Nederland een preventieve maatregel toegepast in de vorm van een fietskeuring voor ouderen door een geriater en een gespecialiseerde ergotherapeut. Hierbij wordt een advies op maat aan ouderen gegeven over het wel of niet gaan fietsen en over de eventuele noodzaak voor fietsaanpassingen, zoals trapondersteuning, meerdere wielen, zijwielen of spiegels. Dergelijke keuringen kunnen bijdragen aan de veiligheid van oudere fietsers, maar worden slechts op kleine schaal toegepast. Het is aan te bevelen dit initiatief te stimuleren. Ook kan rijles voor e-fietsers bijdragen aan veiliger gebruik ervan, aldus het UMCG. Uit het onderzoek blijkt dat ernstig schedel-hersenletsel significant vaker voorkomt onder e-fietser.
Een opvallende bevinding in deze studie is dat slechts één fietser, een e-fietser, een helm droeg. Volgens de onderzoekers hebben eerdere studies aangetoond dat gebruik van een helm leidt tot een reductie van 63-88% in het risico op schedel-hersenletsel, onafhankelijk van het soort ongeval, eenzijdig of botsing. Helmgebruik is volgens de traumachirurgen daarom aan te bevelen voor fietsende ouderen, met name voor e-fietsers. ‘Door het gebruik van helmen in Nederland meer te stimuleren hopen we dat deze daadwerkelijk vaker gedragen zullen worden.’