Fietsen is in. Stichting FietsParKeur heeft het idee, dat het er in onze steden beter op wordt als er een nieuw en breder normenpakket voor fietsenstallingen komt. Vanaf 1999 heeft de Stichting zich ingespannen om de kwaliteit van de fietsparkeervoorzieningen te verbeteren en te standaardiseren. Punten van normering en toetsing betroffen onder meer diefstalveiligheid, bescherming tegen schade, duurzaamheid en gebruiksgemak. Op het moment van oprichting van FietsParKeur waren dat de grootste risico’s voor het stallen van onze fietsen.
Maar de tijden zijn veranderd: fietsen is in de éénentwintigste eeuw nog veel populairder geworden en er zijn vooral veel meer verschillende soorten fietsen en accessoires bijgekomen. Bakfietsen, elektrische fietsen, driewielers, zitjes voor en zitjes achter, kratten op het bagagerek voor en ga zo maar door.
Fietsenstallingen plannen en ontwerpen is een vak geworden, dat verder gaat, dan het neerzetten van een rek of het markeren van een plek. We moeten nadenken over systemen, doelgroepen en plekken met eigen functies. Fietsparkeren is een onderdeel van een visie op onze steden en dorpen. Om in dat vakgebied richting te geven is voor de inventarisatie gebruik gemaakt van de bovenstaande HOS-matrix.
De inventarisatie naar wensen over aanvullende kwaliteitsnormen heeft een scala aan zaken opgeleverd, waaraan in de toekomst nader aandacht besteed zal gaan worden. Niet alle elementen zijn even belangrijk voor de inbreng van FietsParKeur, ze liggen meer op de weg van beleidsformulering en juridische verankering. Een deel van de opmerkingen verwijst echter naar nieuwe mogelijkheden, waarin FietsParKeur een rol kan spelen. Dit zijn juist die elementen, waarbij de techniek achter het rek bijdraagt aan oplossingen die we op straat, op ons werk en in huis nodig hebben. We noemen er enkele:
- Fietsparkeersystemen als onderdeel van het internet der dingen
- Plaats besparende fietsparkeersystemen
- Kleinschalige systemen op straat maar sterk voorziening-gericht
- Systemen die inspelen op vergrijzing en de effecten van de zorgtransitie op straat: gemakkelijk te begrijpen en fysiek te bedienen (niet in het onderzoek naar voren gekomen, maar logisch voortvloeiend uit de beleidsontwikkelingen die gemeente schetsen)
- Verplaatsbare systemen in verband met semipermanente en tijdelijke oplossingen.
De reactie op de groei van de problemen rond het stallen van onze fietsen laat zien, dat de inbreng van FietsParKeur nog lang nodig zal zijn. In een streven naar vergroting van de diefstalveiligheid en verbetering van de rekken heeft FietsParKeur een essentiële rol gespeeld. Maar nu we meer fietsen en steeds meer andersoortige fietsen en fietsaccessoires gebruiken is het probleem op straat toch groter geworden. Om in reactie op de groeiende problemen op straat rekken te vervangen door vakken is feitelijk het paard achter de wagen spannen: het risico op diefstal en beschadigingen neemt ondanks de inspanningen in de afgelopen jaren dan weer toe.
Bovendien groeit in onze gebouwen de druk op mogelijkheden om de fiets te stallen, enerzijds omdat we meer fietsen (en dus ook vaker één of meer fietsen bezitten), anderzijds omdat we een beleid voeren, waarin meer fietsgebruik centraal staat. De kwaliteit van inpandige fietsparkeersystemen vereist daarom aandacht.
Beide ontwikkelingen, die in deze verkenning eenduidig naar voren zijn gekomen, vereisen een versteviging en verandering in de rol van FietsParKeur op drie niveaus:
- Techniek:
De klassieke rol van FietsParKeur, normering en toetsing van rekken, zal ook in de toekomst onderdeel uitmaken van de activiteiten van FietsParKeur. Maar er zullen wel veranderingen komen:
- Een belangrijke verschuiving is die van rek naar systeem, waarbij ruimtebesparing en beheer een centrale rol zullen spelen, al dan niet ondersteund door nieuwe technieken en draadloze communicatie (internet der dingen).
- Tegelijk zullen we zien, dat kleinschalige stallingsvoorzieningen in specifieke situaties en op specifiek gebruik en doelgroepen gericht nieuwe voorwaarden aan het stallingssysteem gaan stellen.
- Ook de aansluiting op nieuwe technische ontwikkelingen zullen aanpassingen in normering en toetsing vragen.
- Gebouw en terrein
Nu de vraag naar verbetering van stallingsvoorzieningen in gebouwen (wonen, werken) en in de openbare ruimte groeit, neemt ook de vraag naar kennis over de inbreng van de noodzakelijke kwaliteit in onze plannen toe. FietsParKeur zou een belangrijke rol in kennisnormering kunnen spelen als certificeerder van adviseurs en adviesbureaus, die op het gebied van stallingen, stallingssystemen en plaatsing daarvan in gebouwen en de openbare ruimte opdrachtgevers (gebouweigenaren, overheden) adviseren.
- Gebied
Fietsparkeren neemt nog steeds een beperkte plaats in bij gebiedsontwikkeling. Hoewel het – zoals hiervoor al aangegeven – niet in de lijn van de Stichting ligt om zelf als adviseur op te treden, ligt het wel voor de hand, dat FietsParKeur incidenteel van die lijn afstapt om partijen, die bij de gebiedsontwikkeling een centrale en beslissende plaats innemen te overtuigen van de noodzaak fietsparkeren aan de voorkant van het proces een plek te geven. Daarmee krijgt niet alleen het begrip duurzame mobiliteit vorm, maar voorkomen we tegelijkertijd aan de achterzijde van het proces problemen als veiligheid en verrommeling.
Voorgaande aanbevelingen betekenen een noodzakelijke stap naar een verdere uitbouw van de plek van de fiets in onze stedelijke mobiliteit. FietsParKeur speelt daarin desalniettemin een bescheiden rol. Andere betrokkenen zetten daar ook belangrijke stappen in. Vooral gemeentes zijn zich in toenemende mate bewust geworden van het belang van hun rol. Vastgoedeigenaren, financiers en ontwikkelaars zullen daarin ook stappen moeten zetten