Platform Veilig fietsen

In oktober kunnen fietsers bij drie stallingen in het centrum van Amsterdam gratis een fietstag op hun fiets laten plakken. Met de fietstag kun je automatisch in- en uitchecken bij een aantal fietsenstallingen van de Nederlandse Spoorwegen en de gemeente Amsterdam. Het systeem is sinds twee jaar in gebruik.

Het risico om als fietser in het verkeer te overlijden is de laatste tien jaar nauwelijks gedaald. Een derde van de verkeersdoden is fietser en driekwart daarvan is ouder dan 60 jaar. Daarnaast is ruim tweederde van de verkeersgewonden fietser. Deze bevindingen staan in de geactualiseerde factsheet Fietsers van Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).

De reacties van de ouderen die tot nu toe hebben deelgenomen aan de activiteiten van het programma Doortrappen zijn positief. Maar om ook de ‘jongere oudere’ te bereiken, zou de nadruk niet alleen op de risico’s van het fietsen moeten worden gelegd.

Ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig mobiel blijven. Dat komt hun sociale, fysieke en psychologische gezondheid ten goede. Maar er is een keerzijde. Zo groeide het aantal dodelijk verongelukte oudere fietsers en scootmobielers het afgelopen decennium sterk. I&W heeft daarom bestaande en nieuwe initiatieven om de verkeersveiligheid te vergroten gebundeld in een plan ‘Langer Veilig Onderweg‘.

Vorig jaar kwamen in Nederland 610 mensen om door een verkeersongeval. Dat zijn 51 verkeersdoden minder dan in 2019 en het laagste aantal sinds 2015. Het aantal dodelijke verkeersslachtoffers onder fietsers nam toe tot 229.

Onderzoek van de SWOV uitgevoerd in 2019 met betrekking tot verkeersveiligheid van oudere fietsers. Hierbij wordt gekeken naar ongevallen, omstandigheden en mogelijke oplossingen.

Op de Spoedeisende Hulp (SEH) zijn in 2018 naar schatting 123.000 verkeersslachtoffers behandeld, ongeveer de helft (66.800) van deze slachtoffers had ernstig letsel. Dit aantal verkeersslachtoffers met ernstig letsel was niet eerder zo hoog. Ten opzichte van 2009 is er sprake van een stijging van 18 procent.

Oudere fietsers hebben soms moeite met het omkijken. Een apparaatje dat een signaal geeft als er verkeer achterop komt, maakt vooral linksafslaan makkelijker voor ze. En dat leidt tot minder foute beslissingen.

Oudere fietsers lopen meer risico op een ongeval met letsel. Vanaf 65 jaar neemt de kans om van de fiets te vallen ieder jaar bijvoorbeeld toe met ruim 7 procent.

Een elektrische fiets met de motor in het achterwiel is stabieler. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Twente. Een extra motor in het voorwiel is nog beter.

Door fietsongevallen zonder motorvoertuigen en onder fietsende 80-plussers vallen steeds meer verkeersdoden.
&

Niet alleen de ogen van ouderen gaan achteruit. Als je ouder wordt, gebeurt er iets in je hoofd. De frontaalkwab holt achteruit en daardoor overzien ouderen verkeerssituaties minder goed. Eén troost: ‘Ook jongere fietsers fietsen niet allemaal even goed’.

Oudere fietsers lopen een verhoogd risico gewond te raken. Om dat risico te verminderen is het niet genoeg alleen infrastructurele of op de fiets gerichte maatregelen te nemen. Er zijn ook maatregelen nodig die het gedrag van fietsers beïnvloeden.

Dit document bevat een analyse van ongevallenstatistieken om meer inzicht te krijgen in ongevallen van (elektrische) fietsers in interactie met andere weggebruikers.

In samenspraak met overheden, ouderenorganisaties en andere partijen heeft het ministerie van I&W een plan opgesteld langs vier actielijnen, gericht op de veiligheid van oudere verkeersdeelnemers. met name die van boven de 75 jaar.

Rapport van de SWOV met een overzicht van de beschikbare kennis over de veiligheid van oudere fietsers, factoren die een rol spelen bij ongevallen met oudere fietsers en effecten van mogelijke maatregelen. Ook is gekeken naar de belangrijkste kennishiaten.

Onderzoek naar de wijze waarop de gemeente veilige mobiliteit van ouderen kan stimuleren door een betere verbinding te maken met het welzijnsbeleid.

Factsheet van Veilig Verkeer Nederland over de belangrijkste ontwikkelingen, inzichten en verwachtingen rondom senioren en hoe we hier, met elkaar, toekomstbestendig op kunnen inspelen. Het doel is dat senioren lang en veilig mobiel blijven.

Hoe kan je bijdragen aan veiliger fietsen tot je 100ste?

Onderzoek naar de bijdrage van infrastructuurkenmerken bij enkelvoudige fietsongevallen.

Bachelorthesis waarin is onderzocht of oudere fietsers zich anders gedragen dan niet-oudere fietsers op een kruising met tegelijk groen voor fietsers, en ook hoe oudere fietsers deze verkeerssituatie subjectief ervaren.

Bachelorthesis van onderzoek naar de vraag of oudere fietsers hun gedrag aanpassen op een kruispunt met verkeerslichten, waar fietsers vanuit alle richtingen gelijk groen krijgen.

In dit rapport staan de uitkomsten van een onderzoek met als uitkomst een pilotinterventie gericht op wat ouderen zelf kunnen doen om veiliger te fietsen. Deze interventie is ontwikkeld in opdracht van de gemeentes Amersfoort en Dronten en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

In opdracht van de provincie Zeeland heeft SWOV een dieptestudie uitgevoerd naar fietsongevallen met 50-plussers. Het onderzoek betrof 35 ongevallen waarbij een 50-plusser ten val was gekomen, tegen een obstakel was gereden of tegen een andere fietser of een brom- of snorfietser was gebotst.

Uit de ziekenhuisregistratie blijkt dat 60 procent van alle ernstig verkeersgewonden onder fietsers slachtoffer is van een enkelvoudig fietsongeval. Dit is een ongeval waarbij fietsers vallen of tegen een obstakel botsen. De helft van deze enkelvoudige fietsongevallen heeft één of meer aan infrastructuur gerelateerde factoren als (mede)oorzaak. Deze publicatie biedt wegbeheerders inzicht in de omvang van bovenstaande probleem en geeft diverse handvatten dit aan te pakken.

Onderzoek naar de verkeersveiligheidssituatie van de oudere fietser aan de hand van een aantal bestaande databanken.

Langer gezond, sociaal actief en zelfredzaam. Dat zijn de beloftes van Doortrappen, een programma dat ouderen helpt veilig en vol vertrouwen door te gaan met fietsen.

Themasite van VVN met educatiemateriaal voor oudere fietsers.

Voor het beïnvloeden van gedrag en het meten daarvan zijn er verschillende tools beschikbaar. In de CROW toolkit een selectie hiervan.

De ANWB zet zich al meer dan 135 jaar in om het verkeer veiliger te maken. Of het nu gaat om mobiliteit of vrije tijd en vakantie: ANWB zet zich in voor wat leden belangrijk vinden en laat hun stem horen in Den Haag en Brussel. 

Langer gezond, sociaal actief en zelfredzaam. Dat zijn de beloftes van Doortrappen, een programma dat ouderen helpt veilig en vol vertrouwen door te gaan met fietsen.

De Fietsersbond behartigt de belangen van fietsers. De Fietsersbond heeft 34.000 leden, meer dan 1600 vrijwilligers en 150 lokale afdelingen die actief werken aan betere fietsvoorzieningen in Nederland.

Veilig Verkeer Nederland is een maatschappelijke organisatie die -al meer dan 85 jaar- werkt aan verkeersveiligheid in Nederland. De organisatie levert een bijdrage aan dat mensen zich bewust zijn van het feit dat iedereen verkeersdeelnemer is en dat iedereen makkelijk een steentje kan bijdragen aan een veiliger verkeer.

VeiligheidNL beschikt over cijfers en doet onderzoek naar ongevallen, maar biedt ook tips om de verkeersveiligheid te verbeteren, zowel voor bijvoorbeeld fysiotherapeuten als voor gemeenten en provincies.

Het gebruik van een smartphone op de fiets leidt niet tot meer ernstige fietsongevallen. De elektrische fiets is niet gevaarlijker. En wielrennen ook niet.