Het modelleren van fietsstromen in simulatiemodellen is vanwege de onvoorspelbaarheid van het fietsgedrag een behoorlijke uitdaging, de ontwikkeling ervan loopt nog achter bij het modelleren van autoverkeer. De nieuwe Fietsberaadnotitie Simulatie van fietsstromen: (on)mogelijkheden van bestaande modellen geeft inzicht in welke softwaretools zijn toe te passen op welke onderdelen van het fietsverkeer.
 
Om de effecten van fietsstromen juist te voorspellen moeten modellen onder andere om kunnen gaan met situaties als kruispunten en gemengd verkeer, ontwerp van de fietsinfrastructuur, de verkeersstroom en het fietsgedrag. In de notitie is de focus gelegd op voorrangssituaties met fietsers op kruispunten en situaties met gemengd verkeer op wegvakken. Hierbij is gekeken naar analytische modellen, statische modellen die de gemiddelde wachttijd en/of wachtrij bepalen op wegen en kruispunten, en simulatiemodellen, dynamische modellen die de voortgang van voertuigen en voetgangers in een verkeersnetwerk voorspellen.
 
Bestaande modellen
Uit een inventarisatie van 12 analytische modellen blijkt dat hiermee overstekende fietsers op diverse kruispuntvormen te modelleren zijn, maar nog lang niet alle situaties beschikbaar zijn. De output van het model is gericht op gemotoriseerd verkeer en het modelleren van gemengd verkeer ontbreekt nog. Verder zijn er weinig mogelijkheden om rekening te houden met de interactie tussen fietsers en voetgangers.
In simulatiemodellen, waarvan er 16 zijn meegenomen, zijn strookgebonden fietsstromen goed te bepalen en zijn er ook veel mogelijkheden voor niet-strookgebonden fietsgedrag. Er zijn nog wel beperkingen aan onder meer het modelleren van de interactie van fietsers onderling en fietsers en voetgangers. Output-indicatoren voor beleving en veiligheid, belangrijke aspecten rond fietsverkeer, zijn vrijwel niet aanwezig.
 
Ontwikkeling
Er zijn nog diverse wensen en kansen voor verdere ontwikkeling, zoals het uitbreiden en kalibreren gedragsparameters voor fietsers, eenvoudige vuistregels voor bepaalde situaties, het inventariseren van mogelijkheden voor routekeuze en het verzamelen van data over het gedrag van fietsers en gemotoriseerd verkeer op fietsstraten en andere straten met gemengd verkeer. Het is nog onduidelijk of de achterliggende vragen over veiligheid en beleving wel met modellen beantwoord kunnen worden. Verder is het opnemen van alle details niet realistisch en is de uitdaging om het grootste effect te behalen met de minste inspanning. Tenslotte lijkt er nog een gat tussen de wetenschap, waar al veel meer mogelijk is op het gebied van modellen, en implementatie daarvan in de praktijk.
 
Achtergrond
Deze Fietsberaadnotitie is opgesteld door Erwin Bezembinder van verkeersmodellering.nl in opdracht van CROW Fietsberaad en is gebaseerd op literatuuronderzoek, interviews met gebruikers en ontwikkelaars van softwaremodellen en een expertsessie met deskundigen van gemeenten, adviesbureaus en kennisinstellingen.