Elektrisch Fietsen - Marktonderzoek en verkenning

  • Soort:Onderzoeksrapporten
  • Auteur:Ingrid Hendriksen, Luuk Engbers, Jeroen Schrijver, Rene van Gijlswijk, Jesse Weltevreden (bovag), Jaap Wilting (bovag)
  • Uitgever:TNO, HBD, BOVAG
  • Datum:01-06-2008
Een elektrische fiets is een fiets met trapondersteuning: je moet zelf fietsen, maar wordt daarbij ondersteund door een accu. De verkoop van elektrische fietsen in Nederland is in de afgelopen jaren fors toegenomen. Er is echter weinig bekend over het gebruik en de toekomstmogelijkheden van de elektrische fiets in Nederland.

 

Klik op de knop om de link te openen (opent in een nieuw venster)

downloaden
  • Een elektrische fiets is een fiets met trapondersteuning: je moet zelf fietsen, maar wordt daarbij ondersteund door een accu. De verkoop van elektrische fietsen in Nederland is in de afgelopen jaren fors toegenomen. Er is echter weinig bekend over het gebruik en de toekomstmogelijkheden van de elektrische fiets in Nederland.

    Om hier inzicht in te krijgen is zowel de wetenschappelijke literatuur als bestaande feitelijke informatie over het (elektrisch) fietsgebruik vergaard en is een marktonderzoek onder huidige en potentiële gebruikers uitgezet. Vervolgens heeft een verkenning plaatsgevonden van de toepassingsmogelijkheden en de mogelijke gevolgen van het breed beschikbaar komen van de elektrische fiets in Nederland vanuit het oogpunt van mobiliteit, gezondheid en milieu.

    Literatuurstudie naar gezondheidseffecten
    Van regelmatig fietsen (naar het werk) is bekend dat dit het risico op sommige chronische aandoeningen vermindert en dat het een positieve invloed heeft op enkele risicofactoren van hart- en vaatziekten. Of deze gezondheidseffecten ook worden bereikt door gebruik te maken van de elektrische fiets is op basis van de bestaande literatuur nog niet te zeggen. Een tweetal verkennende studies hebben wel laten zien dat elektrisch fietsen waarschijnlijk voldoende intensief is om conditie- en gezondheidseffecten op te kunnen leveren.

    Mogelijke gezondheidseffecten zoals bij regelmatig  woon-werk fietsen op de conventionele fiets zouden dus ook bij elektrisch fietsen op kunnen treden. Ook kunnen er op basis van de bestaande literatuur geen uitspraken gedaan worden over de gebruiksredenen van de elektrische fiets. De internationale data die er zijn op dit gebied zijn niet generaliseerbaar naar de Nederlandse situatie. Als potentiële doelgroepen voor het gebruik van de elektrische fiets kan naast forenzen, ouderen en chronisch zieken ook gedacht worden aan ouders van jonge kinderen en bepaalde beroepsgroepen.

    Marktonderzoek
    Respondenten van een omnibusonderzoek zijn gescreend op onder meer bezit en interesse in de elektrische fiets. Vervolgens is een steekproef getrokken van circa 1.600 personen (elektrische fietsbezitters, geïnteresseerden en niet-geïnteresseerden in de elektrische fiets), die uitgenodigd werden om deel te nemen aan een vervolgonderzoek.

    In totaal hebben 1.448 respondenten een vragenlijst ingevuld waarin de interesse in en het gebruik van de elektrische fiets, inclusief de effecten van de elektrische fiets op het verplaatsingsgedrag werden nagegaan. Uit de resultaten blijkt dat momenteel 3% een elektrische fiets bezit en dat ruim 40% geïnteresseerd is in dit product. Het bezit is met name populair onder de 65-plussers en slechts in beperkte mate onder forenzen. Men vindt de elektrische fiets dan ook vooral geschikt voor mensen met een lichamelijke beperking en ouderen/bejaarden. De elektrische fiets wordt met name gebruikt voor recreatieve fietstochten en winkelen/boodschappen doen. Het gebruik van de trapondersteuning verschilt per doeleinde. Gemiddeld genomen gebruikt bijna 40% van de elektrische fietsers gewoonlijk geen of de minimale trapondersteuning, tegenover een kwart die gewoonlijk de maximale trapondersteuning gebruikt. De elektrische fiets heeft ertoe geleid dat men sneller, vaker en langere afstanden is gaan fietsen. Vooral de gewone fiets en de auto worden nu minder vaak gebruikt. Een meerderheid van de elektrische fietsgebruikers vindt dat de overheid en werkgevers het gebruik van de elektrische fiets moeten stimuleren.

    Toekomstmogelijkheden
    De mogelijk gunstige effecten op mobiliteit, gezondheid en milieu zijn geschat op basis van de resultaten van het bovengenoemde marktonderzoek en de reeds beschikbare kennis over het fietsgebruik in Nederland en de effecten daarvan op mobiliteit, gezondheid en milieu. Daarbij is uitgegaan van de aanname dat het bezit van elektrische fietsen in de toekomst even hoog is als het bezit van de gewone fiets nu. Specifieke aandacht is besteed aan twee belangrijke doelgroepen van de elektrische fiets: forenzen en 65-plussers.

    Effecten op mobiliteit De afstand die forenzen met een elektrische fiets afleggen om op hun werk te komen is anderhalf keer langer dan die van forenzen die een gewone fiets gebruiken. Met een gewone fiets leggen ze gemiddeld 6,3 km af, met een elektrische fiets neemt dit toe tot 9,8 km, zo blijkt uit het marktonderzoek. Nu wordt voor meer dan de helft van de ritten tot 4 km de fiets gebruikt. Verwacht wordt dat - als het bezit van elektrische fietsen in de toekomst even hoog is als het bezit van de gewone fiets nu - in meer dan de helft van de ritten tot 6 km worden gekozen voor de fiets. Het aantal keren dat Nederlanders de fiets nemen, zal daardoor waarschijnlijk met 3 tot 5% toenemen. Specifiek voor het woon-werkverkeer is de verwachte stijging hoger, namelijk tussen de 4 en 9%, en in de groep ouderen zal deze 3 a 4% zijn. Door de toename van het aantal fietsritten zal het gebruik van de auto licht afnemen. Het effect is echter te klein om tot minder lange files te leiden. Vooral korte autoritten zullen worden vervangen door de fiets en eventuele extra ruimte op de weg zal andere automobilisten juist uitnodigen vaker de auto te gebruiken. Wel kan de bereikbaarheid binnen de steden verbeteren.

    Effecten op gezondheid
    Het inschatten van de gezondheidseffecten van de elektrische fiets is gericht op twee belangrijke thema’s in het preventiebeleid van de overheid: het stimuleren van voldoende bewegen en het tegengaan van overgewicht.

    Gezond Bewegen (NNGB1) te verwachten is onder forenzen en onder geïnteresseerde 65-plussers. De totale stijging in het percentage volwassen Nederlanders dat de bovengenoemde beweegnorm behaalt, berekend vanuit de marktonderzoeksresultaten, komt neer op ongeveer 1%. Wordt het gebruik van de elektrische fiets verder gestimuleerd en wordt het bezit in de toekomst even hoog als het bezit van de gewone fiets nu, dan kan dit percentage verder toenemen. Ook leidt het toegenomen elektrisch fietsgebruik tot extra calorieverbruik. Terwijl normaal het gemiddelde lichaamsgewicht van de volwassen Nederlander jaarlijks met 0,5 kilogram toeneemt, is het in de groep forenzen mogelijk om door elektrisch fietsen circa 0,05 à 0,1 kilogram van deze toename in lichaamsgewicht te voorkomen. Daarmee is door de elektrische fiets potentieel 20% van de jaarlijkse gewichtstoename te voorkomen. Het stimuleren van elektrisch woon-werk fietsen kan dus helpen een gezond lichaamsgewicht te krijgen of te behouden.

    Effecten op milieu
    Elke kilometer afgelegd op een elektrische fiets in plaats van met de auto of openbaar vervoer leidt tot minder koolstofdioxide(CO2)-uitstoot. Meer fietsritten betekenen circa 70 gram minder CO2-uitstoot per gefietste kilometer. In totaal kan hierdoor maximaal ongeveer 110 tot 280 kiloton CO2-uitstoot in Nederland per jaar vermeden worden. Hoewel dit slechts een fractie is van de totale uitstoot in Nederland, is dit niet verwaarloosbaar. Het effect is te vergelijken met het terugbrengen van de uitstoot van alle personenauto’s in Nederland met één tot enkele grammen per afgelegde kilometer.

    Opgemerkt moet worden dat bij het breed beschikbaar komen van de elektrische fiets er tevens aandacht nodig is voor de verkeersveiligheid, want de hogere snelheid kan tot meer ongelukken leiden. Daarnaast wordt de fietser door het toegenomen fietsgebruik meer blootgesteld aan luchtverontreiniging en kan de toename van het aantal elektrische fietsen in het verkeer consequenties hebben voor de infrastructuur (waaronder aanleg van meer fiets(snel)wegen, grotere behoefte aan bewaakte fietsstallingen en accu-oplaadpunten).

    Conclusie
    Geconcludeerd kan worden dat het stimuleren van het elektrische fietsgebruik positieve gevolgen kan hebben voor mobiliteit, gezondheid en milieu. Nederlanders zullen vaker en langer fietsen. Dit leidt waarschijnlijk niet tot minder files, maar wel tot een betere bereikbaarheid. Meer Nederlanders zullen gaan voldoen aan de NNGB en ook zullen ze minder snel dik worden. Tenslotte is door vermindering van de CO2-uitstoot ook een netto positief effect te verwachten op klimaatverandering.

    Zoals aangegeven wordt in deze schattingen uitgegaan van een maximaal effect, waarbij het bezit van elektrische fietsen in de toekomst even hoog is als het bezit van de gewone fiets nu. Hoe groot de effecten daadwerkelijk zullen zijn, is afhankelijk van de mate waarin elektrisch fietsen ingang vindt in Nederland en bij welke doelgroepen dit gaat gebeuren.

Relevantie

Terug naar 'Kennisbank'
Submenu openen

Elektrisch Fietsen - Marktonderzoek en verkenning

Scroll naar boven