Ook bij allochtonen lijkt verbetering van de fietsinfrastructuur een effectief middel om het fietsgebruik te stimuleren. Allochtonen in gemeenten met goede fietsinfrastructuur fietsen ongeveer twee keer zo vaak als allochtonen in gemeenten met slechte fietsinfrastructuur. Toch is ook in deze fietsvriendelijke gemeenten het fietsgebruik onder allochtonen aanzienlijk lager dan onder autochtonen. Dit blijkt uit aanvullende analyses van het Fietsberaad op de studie 'Anders Onderweg' van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar het mobiliteitsgedrag van allochtonen.

Vooral Turken en Marokkanen fietsen veel minder
Uit de SCP-studie blijkt dat allochtonen in Nederland gemiddeld aanzienlijk minder vaak fietsen dan autochtonen. Vooral Turken en Marokkanen fietsen veel minder vaak (ongeveer 10% van de ritten gaat per fiets) dan autochtonen (27% van de ritten). Er zijn geen aanwijzingen dat allochtonen meer zullen gaan fietsen als zij hun maatschappelijke situatie verbeteren. Verbetering van hun sociaal-economische situatie leidt naar verwachting vooral tot minder verplaatsingen te voet en een hoger autogebruik. Als allochtonen wegtrekken uit de grote steden (G4) is wel een stijging van het fietsgebruik onder allochtonen te verwachten.
Volgens de aanvullende analyse die het Fietsberaad in samenwerking met het SCP heeft uitgevoerd, kan stimulering van het fietsgebruik onder allochtonen op korte termijn vooral bijdragen aan de maatschappelijke ontplooiing en de gezondheid van allochtonen. Dit geldt vooral voor Turken en Marokkanen. Een hoger fietsgebruik onder allochtonen heeft op korte termijn relatief weinig effect op de leefbaarheid en bereikbaarheid van de steden, omdat het autogebruik onder allochtonen relatief laag is. De verwachting is echter wel dat het autogebruik van allochtonen in de toekomst zal stijgen als zij hun maatschappelijke positie verbeteren en wegtrekken uit de grootste steden. Stimulering van het fietsgebruik nu, kan in de toekomst veel korte autokilometers met bijbehorende externe effecten (congestie, uitstoot, enzovoort) voorkomen. Dit geldt in versterkte mate voor Turken.

Om aanknopingpunten voor het beleid op te sporen is in de aanvullende Fietsberaadstudie de samenhang tussen het fietsgebruik van allochtonen en een aantal kenmerken zoals leeftijd, etnische achtergrond, mate van integratie en het verkeersbeleid onderzocht. De belangrijkste conclusies:

Leeftijd
? In het algemeen zijn jong-volwassenen (zowel allochtoon als autochtoon) een interessante doelgroep voor het fietsbeleid, omdat het fietsgebruik na het 18-de levensjaar sterk daalt. Dit geldt in versterkte mate voor Turkse en Marokkaanse jong-volwassenen, omdat bij hen het toch al lage fietsgebruik nog sterker daalt.
? Turkse en Marokkaanse mannen jonger dan 50 jaar fietsen (nog) minder dan hun vrouwelijke leeftijdsgenoten. Boven de 50 jaar is het beeld juist omgekeerd. Oudere vrouwen van Marokkaanse en Turkse afkomst fietsen nauwelijks nog.
? Bij Surinamers en Antillianen neemt het fietsgebruik af naarmate men ouder wordt. Naast de invloed van leeftijd, kan hier ook sprake zijn van een generatie-effect. De tweede generatie Surinamers en Antillianen lijkt wat meer te fietsen dan de eerste. Verschillen tussen mannen en vrouwen zijn er niet.

Sociaal culturele integratie
? Er is een sterk positief verband tussen de mate waarin een allochtone groep ge�ntegreerd is en het fietsgebruik. Antillianen en Surinamers zijn gemiddeld beter ge�ntegreerd dan Marokkanen en Turken. Zij fietsen navenant meer. Binnen de groep Antillianen en Surinamers geldt echter weer niet dat er een verband is tussen fietsgebruik en integratie. Slecht ge�ntegreerde Antillianen en Surinamers fietsen niet minder.
? Bij slecht ge�ntegreerde Turken en Marokkanen is het fietsgebruik echter wel fors lager. Zij verdienen extra aandacht in het beleid. Mogelijk kan stimulering van het fietsgebruik ook de integratie bevorderen. Aandachtpunt is echter dat ook Turken en Marokkanen die goed ge�ntegreerd zijn neigen tot een lager fietsgebruik. Mogelijk omdat ze vaker kunnen beschikken over een auto.

Verkeerbeleid
? Net als bij autochtonen lijkt verbetering van de fietsinfrastructuur ook bij allochtonen een effectief middel om het fietsgebruik te stimuleren. Allochtonen uit gemeenten met goede fietsinfrastructuur fietsen ongeveer twee keer zo vaak als allochtonen uit gemeenten met slechte fietsinfrastructuur. Echter: ook in steden met relatief goede fietsinfrastructuur fietsen allochtonen aanzienlijk minder vaak dan autochtonen.
? Push-maatregelen om het autogebruik minder aantrekkelijk te maken zoals parkeerbeleid en verbeteren van de reistijdverhouding fiets/auto zijn bij allochtonen minder effectief om het fietsgebruik te stimuleren. Dit kan deels verklaard worden door het feit dat allochtonen (nu nog) minder autorijden. Wanneer de groep allochtone automobilisten in de toekomst groeit, hebben pushmaatregelen wellicht meer effect.
? Kwaliteitsverbetering in het openbaar vervoer zal bij allochtonen eerder leiden tot een daling van het fietsgebruik dan bij autochtonen.
? Een sterke fietscultuur werkt aanstekelijk. In gemeenten met een hoog fietsgebruik maken ook allochtonen ruim 50 procent vaker gebruik van de fiets.

In de komende maanden gaat het Fietsberaad inventariseren welke maatregelen decentrale overheden nemen om het fietsgebruik onder allochtonen te stimuleren. Verder wil het Fietsberaad in maart 2007 een symposium houden over de resultaten.
De SCP-publicatie Anders onderweg: de mobiliteit van allochtonen en autochtonen vergeleken is verkrijgbaar bij de boekhandel of te bestellen op www.scp.nl. De aanvullende Fietsraad-analyse 'Fietsgebruik allochtonen nader belicht' kan in geheel gedownload worden op www.fietsberaad.nl.